Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

Mohort

Taki na początek skromny i czytelny dla wszystkich temacik żeby OZ się nie denerwował, że "harcerze" nic nie robią... Wink

Jest to przykład na to, że nigdy w poszukiwaniach nie można przewidzieć do końca jaki rezultat one przyniosą.

W starej (przynajmniej dla niektórych) kronice zastępu z 1958 roku znalazłem rysunek odznaki harcerskiej:

[link widoczny dla zalogowanych]

Niewiele to wnosiło do tematu bo mogła być to tylko wizja osoby rysującej tą odznakę a nie rzeczywista jej kopia...
Przy głębszych poszukiwaniach natrafiłem jednak na informację, że rozkazem Naczelnika ZHP zamieszczonym w Wiadomościach Urzędowych nr 4 z dnia 15 marca 1935 r zostaje zatwierdzona:
"„Jubileuszowa Odznaka XV lecia 37 WDH”. Ma ona kształt koła z wypukłą harcerską lilijką i napisem na tle promieni słonecznych „ 37 WDH-XV".

[link widoczny dla zalogowanych]

... co pasowało by do tego rysunku z kroniki. Chociaż rysunki odznaki (z Wiadomości Urzędowych i kroniki) trochę różniły się nie było raczej wątpliwości, że chodzi o tą samą odznakę.
Pozostało więc tylko poszukać oryginału odznaki...

[link widoczny dla zalogowanych]

... i udało się (na zdjęciu odznaka XV lecia z 1935 roku).

Jeśli macie w swoich szpergałach jakieś ciekawe harcerskie odznaki to wstawiajcie je również w tym temacie.

WERTTREW

Berjer

Odświeżam temat odznak harcerskich pamiętając apel Kol. Mohorta, żeby wstawiać tu wyszperane stare odznaki ZHP.
Ostatnio jeden z moich kolegów przysłał mnie kilka zdjęć z 1920 roku, przedstawiających legionistów. Muszę zidentyfikować odznaki jakie widać na ich mundurach.

Jeden z nich ma na lewej kieszeni wg mnie - krzyż harcerski. Nie jestem tego pewien bo zdjęcie jest w tym miejscu mało ostre.
Wiem, że Krzyż Skautowy był ustanowiony w 1918 r. a więc jest możliwe. Był jeszcze Krzyż Harcerski za 1920 r. ale był czarny.

Wstawiam tu zdjęcie legionisty i proszę o pomoc w identyfikacji krzyża
[link widoczny dla zalogowanych]

Mohort

To bez wątpienia (moim zdaniem oczywiście) jest "normalny" Krzyż Harcerski, taki jak nosiło się przy mundurach harcerskich.
W czasie wojny 1920 roku harcerze pełniący służbę wojskową mogli nosić swoją odznakę gdyż zezwolił na to specjalnym rozkazem Komendant Piłsudski.
Bliższa identyfikacja była by możliwa gdyby mieć wyraźne zdjęcie lub samą odznakę do porównania. Krzyże harcerskie pomimo zatwierdzonego wzoru różniły się w szczegółach w zależności od roku wykonania a nawet zakładu grawerskiego, który je produkował...
Dla szczególnie (i ze szczegółami zainteresowanych) tym tematem polecam książeczkę Tomasza Sikorskiego - "Krzyż Harcerski 1913-1989".

Berjer

Przeszukując materiały do identyfikacji innych odznak legionowych, trafiłem jeszcze na Odznakę Wojskowej Straży Kolejowej 1919 - 1920. Jest ona bardzo podobna do Krzyża Harcerskiego.
[link widoczny dla zalogowanych]

Przy nieostrym obrazie Krzyża Harcerskiego na fotografii - trudno mnie jest zauważyć różnice między tymi odznakami. Czy potrafi ktoś to rozszyfrować ?

Nic mnie nie jest wiadome, żeby w.w. legionista służył w Wojskowej Straży Kolejowej.

Wymieniony przez Mohorta - specjalny rozkaz Komendanta Piłsudskiego - dopuszczający noszenie Krzyża Harcerskiego przez legionistów, możemy chyba przyjąć jako przesądzający, że powyższy legionista posiadał i nosił na mundurze Krzyż Harcerski.

Mohort

Na podstawie wspomnianej książki Tomasza Sikorskiego - "Krzyż Harcerski 1913-1989".

15 XI 1919 r. wydany został rozkaz nr 184 Naczelnego Dowództwa Wojsk – Sztabu Generalnego (podpisany przez Pułkownika Sztabu Generalnego Hallera), zezwalający harcerzom pełniącym służbę wojskową na noszenie krzyża harcerskiego na mundurze wojskowym.
Treść rozkazu:
„Z rozkazu Naczelnego Wodza zezwala się harcerzom, będącym w czynnej służbie wojskowej, a posiadających legitymacje harcerskie, na noszenie krzyża harcerskiego, jako odznaki pamiątkowej na równi z odznakami dawnych formacji wojskowych i szkół. Krzyż harcerski należy nosić w wysokości dwóch palców nad środkiem lewej kieszeni munduru i w odpowiednim temu miejscu munduru żołnierskiego bez kieszeni.”

Jest więc pewien problem z tym załączonym przez Berjera zdjęciem gdyż domniemany Krzyż Harcerski jest przypięty nieregulaminowo...
Ale ja bym się tym zbytnio nie przejmował bo jak powszechnie wiadomo regulaminy są po to żeby je łamać Wink

.
Na poniższym zdjęciu mamy tego przykład i choć akurat Krzyże są mniej więcej przypięte zgodnie z rozkazem Nr.184 to lilijka harcerska na czapce na pewno nie jest regulaminowa:

[link widoczny dla zalogowanych]

Mohort

Jeszcze jeden "nieregulaminowy" harcerz - legionista, tym razem z książki Tomka Sikorskiego:

[link widoczny dla zalogowanych]