Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

eMeS

Nie mam zielonego pojęcia, gdzie ten temat wcisnąć, więc upchnę go tutaj, gdyż moim zdaniem sprawa jest ciekawa.

Otóż w 47 numerze Karty jest tekst o dywersji na Rzeszowszczyźnie i zamieszczono tam fragmenty wspomnień Stefana Dąmbskiego. Pozwolę sobie przytoczyć jeden z fragmentów:

"Likwidacja pana Barana w Rzeszowie. Był Volksdetschem, choć miał nazwisko czysto polskie. Niejednego Polaka posłał do obozu koncentracyjnego i za to, całkiem sprawiedliwie, dostał karę śmierci.(...)
„Majeranek” przechodzi teraz na drugą stronę ulicy jako ubezpieczenie, a ja walę za Baranem. Dochodzę go od tyłu na odległość kroku, wyciągam spokojnie parabelkę, przykładam mu prawie do samej głowy i pociągam za spust... A tu nic się nie dzieje... Słyszę tylko lekkie „klik”! Cholera — myślę — trafiłem na niewypał. Próbuję zarepetować pistolet, zrobiłem to widocznie za nerwowo, następny nabój staje mi sztorcem w zamku. A tu pan Baran nie taki baran, na jakiego wygląda. Odwrócił się do tyłu, z miejsca ocenił sytuację i nie czekając na nic wyjął broń z kieszeni. (...)
Może ta historia skończyłaby się tragicznie, gdyby z pomocą nie przyszedł mi przypadek. Akurat na ulicę wjechał w dorożce jakiejś wysokiej rangi oficer niemiecki. Zobaczył pana Barana, ubranego po cywilnemu, strzelającego bez pamięci po ulicy. Ponieważ widocznie go nie znał, wziął go za partyzanta, który próbuje kogoś zlikwidować. Nie namyślając się wiele, ściągnął z szyi swój automat, wziął pana Barana na muszkę i władował w niego pół magazynka."
Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Chyba sobie zamówię ten numer, może tam będzie więcej podobnych tekstów?

whatfor

Możnaby cały esej sklecić z takich wspomnień i opisów. Mam na myśli broń zacinającą się właśnie "w tym momencie".
Inna sprawa, że dawni żołnierze podziemia niechętnie wspominali samo wykonywanie wyroków - lub zabijanie. Dopiero ostatnio zaczynają się pojawiać takie nieśmiałe relacje.
26 VIII 1944 [w czasie Powstania] pojawił się wywiad z człowiekiem, który zastrzelił Igo Syma:
- Jak to było z Symem, panie poruczniku?
- Na Syma był już wyrok sądowy. Dowiedzieliśmy się, że o 7.30 rano 7 marca miał wyjechać do Rzeszy na stały tam pobyt. Musieliśmy się spieszyć.
- Kto był wówczas z panem?
- Ppor. "Szary" i kpr. "Mały". Obaj zginęli w późniejszych akcjach.
- Czy Sym zorientował się, po co panowie przybywają?
- Raczej nie. Mieszkał na czwartym piętrze przy ul. Mazowieckiej 10. O godz. 7.10 zapukaliśmy do drzwi. Otworzyła służąca. "Czy pana dyrektora Syma możemy prosić?". W tej chwili ukazał się Sym ubrany do drogi [szlafrok?].
"Czy pan Igo Sym?".
"Tak. Czym mogę panom służyć?".
W tej chwili wystrzeliłem, mierząc z visa prosto w serce. Strzał był celny. Szpicel upadł na twarz bez jęku.
- Jak się panowie wycofali?
- Ze schodów zbiegliśmy pędem. Później spokojnie rozeszliśmy się do domów.
Też w klimacie Smile

joankaka

A czy przed wykonaniem wyroków nie były odczytywane oskarżenia i wyrok? Tak jak to widać na niektórych filmach?

whatfor

Wyroki były odczytywanie przed wykonaniem... kary chłosty. To wiadomo "na bank".
Natomiast wyroki śmierci, najczęściej przeprowadzane w wielkim pośpiechu i nie mniejszym napięciu - praktycznie nie dawały możliwości na ogłoszenie treści wyroku.
Często przy ciałach zastrzelonych zostawiano jedynie karteczki z wyrokiem WSS lub CSS.
Cytowany powyżej zamach na Barana miał polegać na strzeleniu mu w plecy - trudno więc podejrzewać, że wykonawca szamoczący się z zaciętą "parabelką" będzie jeszcze wygłaszał sentencję Wojskowego Sądu Specjalnego Smile

Yorik

Jak już EmeS poruszył temat Rzeszowszczyzny, to dodam tylko, że 25.05.1944r. doszło w Rzeszowie do wykonania wyroku przez żołnierzy rzeszowskiego Kedywu na gestapowcach Flaschke i Pottebaumie, którzy zostali zastrzeleni. Akcja została przeprowadzona w brawurowy sposób na przejździe kolejowym przy ul. Batorego w Rzeszowie. Podczas akcji zginął również uzbrojony Ukrainiec powożący dorożką gestapowców. Akcja była bardzo niebezpieczna ze względu na bliskie sąsiedztwo Dworca i koszar Bahnschutzu, które mieściły się kilkanaście metrów od przejazdu.
Niestety podczas wycofywania się z miejsca akcji został odcięty w komórce na ul. Kordeckiego jeden z wykonawców zamachu Władysław Leja ps. "Trznadel". Ostrzeliwał się długo, a ostatnia kulę przeznaczył dla siebie. Reszta chłopców szczęśliwie umknęła pogoni.
O tym wydarzeniu wspomina m.in. Stefan Korboński w "Polskim Państwie Podziemnym" i "W imieniu Rzeczypospolitej".
Jeszcze w latach dziewięćdziesiatych na murach w okolicy torów widać było ślady po kulach.
Uczestnicy akcji (5 osób) zostali odznaczeni krzyżami VM V klasy.
Ok. sto metrów od miejsca zamachu na ścianie budynku jest tablica upamietniająca ten czyn.