Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

błyskawica

Fort nr 50 "Prokocim"
Jest to fort artyleryjski, jednowałowy. Powstał w latach 1882 - 1886.
Fort ten posiada głęboką fosę z trzema betonowymi kaponierami: podwójną - czołową i dwoma pojedyńczymi - barkowymi, długą poternę prowadzącą do kaponiery czołowej, schrony w poprzecznicach, potajniki ze schronów do kaponier barkowych, 10 schronów pogotowia na wale artyleryjskim.
W forcie tym zobaczyć można również otwory strzelnicze zarówno dla broni ręcznej jak i do rzutów granatami, otwory wentylacyjne niezbędne do usuwania gromadzących się gazów prochowych.

Fort "Prokocim" w grudniu 1914 roku (razem z m.in. fortem "Rajsko") brał udział w obronie Krakowa przed atakiem wojsk rosyjskich.Od okresu międzywojennego był wykorzystywany jako magazyn wojskowy do składowania amunicji, następnie jako magazyn cywilny. W latach 70-tych został opuszczony.
Formalnie fort przejęła Akademia Medyczna, lecz nigdy go nie zagospodarowała. Stąd jest tak zaniedbany, zniszczony i zaśmiecony.

Schemat fortu
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Brama główna
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Lewe skrzydło koszar szyjowych
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Prawe skrzydło koszar szyjowych
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Lewe skrzydło koszar szyjowych - korytarz komunikacyjny
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Prawe skrzydło koszar szyjowych - korytarz komunikacyjny
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Przejście z koszar szyjowych do budynku głównego
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Przejście przez koszary szyjowe
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Lewa kaponiera barkowa
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Prawa kaponiera barkowa
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Prawa kaponiera barkowa-wejscie
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Prawa kaponiera barkowa - strzelnice broni ręcznej
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Kaponiera czołowa - kazamaty działowe
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Kaponiera
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Wejście do schronu pogotowia
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Widok na budynek główny
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Położenie
Fort znajduje się między ulicami Medyczną i Kostaneckiego. Na tej stronie można znaleźć dokładne położenie [link widoczny dla zalogowanych]
wystarczy w lokalizacji wybrać ulicę Wielicką, a następnie nacisnąć na strzałkę w prawym dolnym rogu, żeby przewinąć mapkę na odpowiedni fragment ulicy Wielickiej, gdzie widać wspomniane wyżej ulice i fort.

maciejszkocki

Niektóre zdjęcia wręcz fantastyczne! Dziękuję.

Pytanie laika: czy poziom ziemi wokół fotów przez ponad 100 lat się tak podniósł czy forty te były budowane celowo w zagłębieniach?
Jeśli to drugie to jaki to miało sens/cel w przypadku braku możliwości prowadzenia ognia bezpośredniego?

błyskawica

Wał artleryjski istniał od początku powstania fortu. Właśnie do obrony bliskiej, przed bezpośrednim atakiem piechoty wroga, służyła głęboka fosa z betonowymi kaponierami. Natomiast na wale artyleryjskim , pomiędzy schronami pogotowia, znajdowały się działobitnie.
W XVIII i XIX wieku wały obronne stanowiły zasadniczy element budownictwa fortecznego, a ich wysokość wynosiła 7-15m.

Na te fortyfikacje i ich znaczenie obronne trzeba patrzyć z punktu widzenia ówczesnych czasów, gdy nie istniały zmotoryzowane wojska albo lotnictwo, a podstawą była piechota. Dotyczy to również materiałów konstrukcyjnych, z których powstały te budowle - cegły, kamienia i ziemi. W skutek postępu techniki system fortyfikacyjny był coraz mniej skuteczny. Przyczyniło sie do tego np. wynalezienie pocisku minowego, którym ceglane konstrukcje nie były w stanie się oprzeć.

Stąd właśnie forty nie odegrały większej roli w trakcie II Wojny Światowej - stanowiły wtedy raczej zabytek historyczny, chociaż np. w forcie Prokocim pod koniec II WŚ stacjonowały formacje ukraińskie, a w forcie Rajsko w styczniu 1945 roku hitlerowcy usiłowali się bronić. Natomiast w forcie Kościuszko niemcy urządzili centrum łączności i centralę telefoniczną.

maciejszkocki

Dziękuję.
Chodzi o to, że taki fort stanowił umocniony schron/zaplecze umocnień polowych dookoła?

błyskawica

Myślę, że w pewnym sensie można by tak to nazwać, biorąc pod uwagę to, że na międzypolach fortów ciągnęły się okopy, budowano polowe pozycje obronne, stanowiska ogniowe.
Jednak określenie zaplecze umocnień polowych bardziej pasuje do drewniano-ziemnych schronów czy do kawern (schronów wykutych w skałach w formie korytarza lub groty). Część z nich stanowiła właśnie zaplecze schronowe polowych pozycji obronnych w linii fortów lub przed nimi, bezpośrednio połączone z okopami.