Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

nutek

"Dziewczynka w zielonym sweterku"
Krystyna Chiger, Daniel Paisner

[link widoczny dla zalogowanych]

Nie oglądałem jeszcze filmu "W ciemności", który powstał na podstawie tej książki, więc nie wiem, na ile jest on zgodny z pierwowzorem.

Książka opowiada o losach rodziny Chigerów - lwowskich Żydów, którym okupacja sowiecka odebrała majątek, a niemiecka bliskich im ludzi oraz nadzieję na własne przetrwanie. A jednak, dzięki pomysłowi by ukrywać się w kanałach, spędzone tam kilkanaście miesięcy, pozwoliło im przeżyć wojnę.

Największym atutem tej książki jest fakt, że napisana jest ona z punktu widzenia małej dziewczynki, 7-letniej Krzysi. I choć napisana dopiero niedawno, obraz zapamiętany przez autorkę wspomnień jako dziecko, w taki też sposób jest przedstawiony w książce. Jej wspomnienia, myśli z poszczególnych chwil, to wszystko robi wrażenie.

Mamy więc tu uroki beztroskiego dzieciństwa, zabawy, pierwsze zmiany jakie przyniosła jesień '39 oraz te tragiczniejsze po czerwcu '41. I stopniowe oswajanie się nie tylko z utratą rzeczy, ale też i bliskich ludzi. Wstrząsające wspomnienia ostatniego spojrzenia na ukochaną babcię, która własnoręcznie wykonała dla Krzysi tytułowy zielony sweterek, oraz drugiej jej wnuczki. Pożegnania z innymi bliskimi - ciotką, dziadkami, wujkiem, a także współtowarzyszami podziemnej niedoli.

Mamy złych Sowietów, złych Ukraińców, bardzo i mniej złych Niemców (mniej złych nie znaczy dobrych). Mamy też dobrych i złych Żydów.

I mamy wreszcie trzech polskich kanalarzy, którzy najpierw rozważali wydanie Żydów Niemcom, po czym w zamian za bardzo duże pieniądze zdecydowali się pomóc przetrwać uciekinierom w kanałach. Ich postawa nie jest jednoznaczna, wręcz przeciwnie - krótko po zejściu do kanałów, odmawiają pomocy kilkudziesięciu Żydom w tym bezbronnym dzieciom, skazując ich na pewną śmierć; jednocześnie ci sami ludzie narażają życie własne i swoich bliskich, by pomóc ukrywać się tej grupie, w której znajduje się Krzysia i jej rodzina. A ją i jej małego braciszka Leopold Socha darzy wielką sympatią. Gdy Żydom kończą się pieniądze, pomoc Sochy nie ustaje.

Mamy ludzkie tragedie, wybory, codzienne testowanie do granic ludzkiej wytrzymałości.

Mamy rzekę Pełtew, morderczą i zdradziecką, która wielu pozbawia życia, a jednocześnie chroni bohaterów książki.

Mamy też szczury, współtowarzyszy niedoli bohaterów; zwierzęta, o których inteligencji przekonują się ukrywający się w kanałach.

I mamy wyjście z kanałów i wolność.

Tytułowy zielony sweterek Krzysi, wykonany przez jej zamordowaną przez Niemców babcię, który towarzyszył dziewczynce w najtrudniejszym okresie na powierzchni, a następnie podczas pobytu w kanałach, dziś jest jednym z eksponatów w waszyngtońskim Muzeum Holokaustu:
[link widoczny dla zalogowanych]

Do książki dołączona jest płyta DVD z zapisem wspomnień bohaterki:
http://www.youtube.com/watch?v=Zs2OFt-umCI
http://www.youtube.com/watch?v=T_acuzt8uHk

P.S. Książka nie dotyczy co prawda Warszawy, ale zdecydowałem się o niej tutaj napisać. Akurat opis życia w kanałach nie różni się od warszawskiego. A historia tych lwowskich robinsonów naprawdę bardzo ciekawa.

nutek

Obejrzałem właśnie film "W ciemności" i... zdecydowanie polecam książkę. Szczególnie, że akcja filmu zaczyna się mniej więcej w połowie książki.