Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

rohatyna

Na narożniku Nowowiejskiej i Polnej stoi słup trakcyjny, jedna z ostatnich pamiątek po elektryfikacji tramwajów w 1908 r. - Także po Powstaniu Warszawskim - podkreśla Tomasz Siwiec, architekt pracujący przy stołecznych zabytkach. Na słupie można wypatrzyć ślady po pociskach. Nasz czytelnik zwraca też uwagę na znajdującą się tuż obok stację trafo, czyli rozdzielnię prądu. Trudno ją wypatrzyć, bo to okrągły właz w chodniku pokawałkowany jak wielka pizza metalowymi prętami na osiem części. - Absolutny unikat właśnie dlatego, że niewidoczny. Świadczy o zaawansowaniu cywilizacyjnym Warszawy w pierwszych latach XX w. W ciasno zabudowanych centrach miast trudno było znaleźć miejsce na budowę stacji trafo. W Warszawie inżynierowie wpadli na znakomity pomysł. Schowali je po prostu pod ziemią. Nie znam innych miast w Polsce, gdzie przed 1914 r. stosowano podobne rozwiązania. Nie było to łatwe. Trzeba było wymyślić, jak zabezpieczyć instalacje elektryczne przed zalewaniem wodą - mówi Tomasz Siwiec.
Rzecznik Tramwajów Warszawskich Michał Powałka potwierdza, że na prośbę Ewy Nekandy-Trepki słup i stacja trafo pozostaną na miejscu. - O renowacji nie ma jednak mowy. Stacja od dawna jest nieczynna, a słup nie podpiera trakcji - mówi Michał Powałka
To nie pierwszy tego rodzaju zabytek uratowany przez Tramwaje Warszawskie. Jeden z przedwojennych słupów trakcyjnych stoi na Grójeckiej, tuż obok Hal Banacha. Tak jak ten z pl. Politechniki niczego nie dźwiga i też jest poszatkowany pociskami. To jednak ślady po walkach w rejonie barykady przy Opaczewskiej we wrześniu 1939 r. Pod koniec lat 90. ZOK wywalczył zachowanie jedynego słupa lirowego, który od ponad stu lat nadal jest wykorzystywany w innym miejscu Grójeckiej (bliżej pl. Narutowicza).
- Tym razem udało się też zachować starą podziemną stację trafo przy pl. Zbawiciela. W dodatku podczas remontu sąsiedniego odcinka Marszałkowskiej Zarząd Dróg Miejskich wyeksponował jej okrągły właz odmiennym układem posadzki - chwali Tomasz Siwiec.

- O renowacji nie ma jednak mowy. Stacja od dawna jest nieczynna, a słup nie podpiera trakcji - byle tylko złodzieje - 'zbieracze' złomu nie dorwali się do tej stacji trafo i nie ukradli.
U mnie z ogrodu (zamknięta furtka i brama) potrafili ukraść przedwojenną kratę żeliwną zabezpieczającą odpływ do ścieku - jakim cudem im się to udało - nie wiem - była mocno umocowana. I w ogóle jak ją ci 'fachowcy' zauważyli bo była słabo widoczna! Wink

r.

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

oelka

Ptr

Dobrze, że nie podczas postoju Wink

oelka

Hiup

Fajna sprawa z tym słupem i włazem. Na pohybel wykładowcom z Wydziału Elektrycznego Politechniki, żaden z nich takiej wiedzy nie posiadał, mając w zasadzie relikty techniki tuż za progiem.

Dziwna ta podziemna stacja trafo, tramwaje o ile wiem korzystały od zawsze z własnych podstacji trakcyjnych, jak zresztą to nadmienił przedmówca. Co ciekawe podstacje Kawęczyńska i Tyniecka nadal są w użyciu, natomiast pod wskazanym adresem Słowackiego 45 znajduje się hala Marymont. O ile dobrze pamiętam podstacja jest po drugiej stronie Słowackiego. Reasumując zastanawiam się czy tramwajarze nie powinni się dogadać z RWE w tej kwestii.

oelka

Hiup

oelka